Steeds meer bedrijven bieden de medewerkers een vorm van financiële medewerkersparticipatie aan. Dat is een goede ontwikkeling. Via de medewerkersparticipatie kunnen medewerkers meeprofiteren van de groei van een onderneming. Maar wat biedt de werkgever dan precies aan en hoe kun je dit aanbod beoordelen? Wat zijn de voordelen voor de medewerkers? En zijn er ook nadelen of risico's?
In deze blog gaan we de belangrijkste vormen aan en laten we zien hoe je dit als medewerker kunt beoordelen en hoe je hierop het beste kunt reageren en inspelen.
Voordelen van financiële medewerkersparticipatie voor de medewerkers?
Als we kijken naar alle verschillende vormen van financiële participatie, dan kan je een onderscheid maken tussen de winstdelingsplannen, opties en echt aandeelhouderschap.
Winstdelingen
Bij winstdelingen deelt een medewerker mee in de winst. De onderneming waar je werkt legt de criteria voor de winstdeling vast. Dat kan zijn dat de winst boven een bepaald bedrag zal worden uitgekeerd. Vaak reserveren bedrijven een deel van de winst voor investeringen en keren zij de rest of een percentage uit aan medewerkers en aandeelhouders. Hoe de uit te keren winst wordt verdeeld, bepaalt het bedrijf ook zelf. Dit kan voor iedereen evenveel zijn of naar rato van kenmerken zoals schaal of functie. Hoe de winstdeling wordt berekend is een formule en als medewerker heb je inzicht in deze formule. De hoogte van de uitkering verschilt per jaar.
Inmiddels zijn er ook meer exotische winstdelingen in omloop. De Sar, SARs (stock appreciation rights) of de phantom shares (fantoomaandelen) horen wij geregeld voorbij komen. De Sar of SARs is een winstdeling op basis van de aandelenkoers. heb je een SAR toegekend gekregen en stijgt de koers, dan ontvang je als medewerker een uitkering op basis van de koersstijging.
Bij phantom shares doet je werkgever net alsof je een aandelenpakket in bezit hebt. Stijgt de koers, dan krijg je de waardestijging uitgekeerd en wordt er dividend uitgekeerd, dan krijg je dat als phantom share houder ook uitgekeerd.
Leuke varianten op winstdelingen. Als medewerker is het wel belangrijk dat je inzicht krijgt in de winstdeling, de SAR of de Phantom shares en hoe de winstuitkeringen worden bepaald. Wat krijg je precies uitgekeerd? En niet onbelangrijk: zijn er nog bijzondere condities gekoppeld aan de SAR of phantom shares?
Belasting en winstdeling
Al deze vormen van winstdelingen zijn belast. Dat betekent dat er over deze uitkeringen loonheffing moet worden betaald door het bedrijf, jij als medewerker ontvangt het bedrag netto op je bankrekening. In de praktijk krijg je ongeveer 50% van de uitkering in handen. Winstdelingen zijn een simpele manier om jou als medewerker mee te laten delen in de goede resultaten. Je hebt als medewerker een passieve rol in deze regeling.
Opties
Een optie is een overeenkomst die een onderneming sluit met een medewerker. Krijg je van de onderneming een optieplan aangeboden, dan moet je eerst deze overeenkomst goed doorlezen en begrijpen wat de bedoeling is.
Een optie geeft jou als medewerker het recht om in de toekomst een aandeel te kopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Opties zijn gebaseerd op de verwachting dat de waarde van de aandelen gaat stijgen. Zou de waarde dalen, dan krijg je niets extra, maar je bent ook niets kwijt (behalve als je ook had kunnen kiezen voor een andere, meer zekere uitkering of bonus).
Stijgt de koers van een aandeel, dan wordt het interessant voor jou als medewerker om de optie uit te oefenen. Om dat te kunnen doen moet je op dat moment voor de opties betalen wat de aandelen waard waren op het moment dat je de opties kreeg. Het kost je ook geld. Maar de aandelen die je ervoor krijgt, zijn intussen dus meer waard.
Opties en belasting
Zodra je de opties uitoefent, en de aandelen dus koopt, moet je belasting betalen over het genoten voordeel (lees de winst). Er is nieuwe wetgeving in de maak (die geldt dus nu nog niet) die het mogelijk maakt dat je pas belasting moet betalen over het voordelen, als je de aandelen ook echt verkoopt en de winst ook echt binnenhaalt. Nu is het zo dat men opties heel vaak onmiddellijk van de hand kan doen, op het moment van uitoefenen. Maar je moet wel goed bekijken of je de aandelen inderdaad meteen kwijt kan. Wil je de aandelen behouden dan kan het al met al om vrij veel geld kan gaan: aankopen + belasting over het verschil (de winst).
Afwegingen opties
Krijg je als medewerker opties toegekend, dan is het verstandig om je goed te verdiepen in de overeenkomst en de regels die zijn vastgelegd. Je hebt geld voor het uitoefenen van de optie, ook al is het tijdelijk. Lukt dat niet of vindt je dat geen goed idee, dan was je misschien beter af geweest met een gewone winstdeling of desnoods een SAR-regeling. Bij die regelingen hoef je niets in te leggen.
Gaat het om opties in een niet beursgenoteerde onderneming, dan is er vaak maar een keer per jaar een moment om je opties uit te oefenen en is het ingewikkelder om de aandelenkoers te volgen. Krijg je een optie toegekend in een beursgenoteerde onderneming, dan kun je bij wijze van spreken op elk moment uitoefenen en meteen daarna verkopen en met de winst de belasting betalen. Dat is al leuker. Maar nog steeds moet je wel het geld hebben om de aandelen te kunnen kopen.
Aandelen en certificaten van aandelen
Aandelen en Certificaten van aandelen werken heel anders dan winstdelingen en ook anders dan opties. Je koopt de aandelen weliswaar om er op een later moment financieel beter van te worden, maar ook om een stukje eigenaarschap in het bedrijf te krijgen.
Aandelen
Na het kopen van aandelen heb je wettelijke rechten. Een aandeel geeft je de volgende rechten: financiële rechten (waardeontwikkeling en dividend), stemrecht in de aandeelhoudersvergadering, vergaderrechten, informatierechten en spreekrecht in de aandeelhoudersvergadering (AVA). Als aandeelhouder hoor je hoe het gaat met de onderneming en neem je samen met de andere aandeelhoudershouders besluiten voor de koers van de onderneming.
Financieel deel je mee in de waardestijging van de onderneming en de winsten van het bedrijf wordt via dividend uitgekeerd aan de aandeelhouders. Als medewerker met een minderheidsaandeel valt het aandelenbezit in box 3 en zijn waardestijgingen onbelast. Bij het uitkeren van het dividend wordt er door de vennootschap 15% belasting betaald en als minderheidsaandeelhouder kan je de ingehouden belast op je dividend weer terugvragen via de jaarlijkse inkomstenbelasting. Per saldo ontvang je zo de gehele dividenduitkering en betaal je hierover geen belastingen. Dus een hele interessante belegging om te doen.
Certificaten van aandelen
Met aandelen heb je rechtstreeks zeggenschap in de aandeelhoudersvergadering en bij certificaten is de zeggenschap gebundeld via de STAK (Stichting Administratie Kantoor). De certificaathouders behouden individueel de financiële rechten. De meeste bedrijven met een bedrijfsbreed participatieplan kiezen voor het bundelen van stemrecht in de STAK. Zeker in een bv zijn er meestal niet heel veel aandeelhouders en is het handiger om de certificaathouders gezamenlijk een stem te geven. Meestal wordt er wel een eigen certificaathoudersvergadering georganiseerd, zodat het STAK-bestuur de standpunten kan meenemen. Verder heb je als medewerker het voordeel dat je als certificaathouder nooit verantwoordelijk kan zijn voor bestuurlijke besluiten. Certificaathouders lopen op dat vlak geen risico.
Aandelen en belasting
Heb je individueel minder dan 5% van de (certificaten van) aandelen in handen dan wordt dit belast in box 3.
Aandelen en certificaten van aandelen gaan niet gepaard met loonkosten voor de werkgever, behalve uiteraard als de werkgever ervoor kiest om ze aan je te schenken, daarover moet dan wel loonbelasting worden betaald. Daarna zijn ook de waardestijgingen en de dividenduitkeringen onbelast voor de werkgever.
Afwegingen
Het hebben van aandelen of certificaten van aandelen is heel aantrekkelijk voor jou als medewerker. De rendementen zijn fiscaal aantrekkelijk. Je hebt ook een mate van inspraak. Bij Aandelen direct en bij Certificaten indirect. Je kan dus zelf invloed uitoefenen op je belegging en samen maak je het succes van de onderneming. Hoe beter je het samen doet, hoe beter je rendement op je aandelen is.
Uiteraard zijn aandelen en certificaten risicodragende elementen en moet je als medewerker goed nadenken hoeveel geld je hierin zou willen investeren. In het slechtste geval verlies je (een deel van) je investering.
Wie zijn wij?
SNPI is het expertisecentrum voor financiële participatie in Nederland en helpt bedrijven bij het mede-eigenaar maken van medewerkers in het bedrijf waar zij werken. Dit doen wij al meer dan 25 jaar en onze werkwijze is heel praktisch en pragmatisch. SNPI is onafhankelijk en non-profit. Krijg je een participatieplan aangeboden door je werkgever wil je advies inwinnen? Ook hiervoor kan je bij ons terecht. Kijk voor meer informatie op www.snpi.nl.
