Met af en toe een fluitje op de achtergrond, dat het vertrek van een trein aankondigt, was het Spoorwegmuseum in Utrecht op donderdag 14 november het decor van de 30e verjaardag van SNPI. Voor een goed gevulde zaal en mét een prachtig programma vol inspirerende verhalen en voorbeelden op de agenda, trapten SNPI-boegbeeld Pascale Nieuwland-Jansen en dagvoorzitter Donatello Piras de dag af.'
Inspiratie opdoen, van elkaar leren en ervaringen uitwisselen én onze dertigste verjaardag vieren,' opende directeur van SNPI, Pascale Nieuwland-Jansen de dag in de wachtruimte 3e klasse in het museum. 'Medewerkersparticipatie wordt steeds belangrijker en dat wordt opgepikt; het krijgt steeds meer de aandacht die het verdient. Binden, boeien en belonen wordt een steeds belangrijker onderdeel van het bedrijfsleven.'
De afwegingen van de register valuator
Het ochtendprogramma stond na de opening in het teken van waardering van niet-beursgenoteerde ondernemingen. Hoe dat precies werkt, deed register valuator Ben Kaal haarfijn uit de doeken in zijn ochtendpresentatie aan zo'n 50 gasten en genodigden.
Volgens Kaal zijn de betekenis van de waarde van een onderneming en de waarde van een certificaat -waar het vaak om gaat bij waardering- niet gelijk aan wat de Belastingdienst daar over vindt of denkt. 'Geen enkele waardering is hetzelfde, het is subjectief, al zijn er wel wat vuistregels.' De handvatten die een onderneming kan gebruiken deelde hij vol enthousiasme met de aanwezigen.
Economische waarde
'Als register valuator kijk ik naar de economische waarde, anders dan de accountant en boekhouder doen. Daarbij kijk ik naar de toekomst, gebruik ik diverse methodes als de rentabiliteitswaarde, WACC-methode, APV-methode en Mobach-methode, en kijk ik naar de geldstromen. Die drie zaken waardeer ik, geld, risico en tijd. Eigenlijk niets anders dan wat een onderneming kan verdienen afgezet in de tijd en tegen welk risico. Dat bepaalt mijn waarde van een onderneming.'Kaal benadrukt dat dat niet hetzelfde is als de waarde van een aandeel. Daar kan verschil in zitten.
Belastingdienst kijkt anders
Natuurlijk kijkt de Belastingdienst volgens Kaal ook naar deze aspecten, maar op een andere manier. 'Het uitgangspunt van de fiscus is vooral de waarde in het economisch verkeer' legt hij uit. 'Wat zou de prijs op de markt kunnen zijn en wat is dan de opbrengst?'Kaal legde uit dat de Belastingdienst huiverig is voor twee zaken: hoe ziet de overname eruit, vanwege de vele overnames in private equity, met allerlei lucratieve beloningsstructuren en hoe beloon je je medewerkers? Want medewerkersparticipatie doe je om medewerkers te boeien en binden, maar ook vanwege het belonen. En bij belonen is de fiscus zeer alert en dus kritisch.'
Kaal adviseert de ondernemers die voor een waardering staan vooral dat de waardering iets moet zeggen over de toekomst. 'Waarderen op basis van wat er op de balans staat is niet juist. De Belastingdienst prefereert de DCF-methode, dat is de hoofdlijn.'
Medewerkersparticipatie bij Progress
Na een aantal vragen uit de zaal was de microfoon voor de tweede spreker Oscar Smit, ceo/coo van Progress, expertbureau in life sciences. Smit vertelde waarom en hoe zijn bedrijf twee jaar geleden begon met medewerkersparticipatie.
Progress bestaat sinds 1999 en heeft 50 consultants in dienst met daar omheen een kleine flexibele schil.
Eigenaarschap vergroten
'We wilden met medewerkersparticipatie vooral het eigenaarschap in de organisatie vergroten. Medewerkers laten profiteren van het financiële succes en de groei van het bedrijf. Het was voor ons een aanvulling op de bestaande arbeidsvoorwaarden, niet in plaats van een bonusregeling. Daarbij wilden we graag onze medewerkers betrekken bij het besturen van het bedrijf, samen met hen ondernemen en ze binden. Zodat ze tot hun pensioen, tot aan de geraniums, bij ons blijven.'
STAK
Bij Progress is 5% van de aandelen beschikbaar voor de regeling. Smit: 'En we hebben certificaten van aandelen; 1 aandeel is 100 certificaten. Voor de administratie en uitvoering van de regeling hebben we een STAK opgericht. Bij ons mag iedereen met een vast contract deelnemen. Wanneer je uit dienst gaat ben je verplicht te verkopen. De opbouw en afbouw zijn in principe tegen speculatieve aan- en verkoop.''We hebben nu na twee jaar 3% verkocht van de 5%. Dus er is nog zo'n 2% van de beschikbare certificaten over voor komend jaar. Mocht het door het dak gaan dan kunnen we eventueel nog wat aandelen verkopen voor medewerkersparticipatie.'
Lange aanloop
'Het heeft al met al best lang geduurd voordat wij de medewerkersparticipatie hadden ingericht, zo'n 1,5 jaar. Dat had ook prima in 6 maanden gekund. Vooral het overleg met de fiscus duurde lang en dat vond ik best lastig. Je moet je mensen keer op keer zeggen: we hebben weer vertraging, het antwoord van de fiscus laat op zich wachten, enzovoort. Het had misschien zelfs wel in 4 maanden gekund.'
Doelen bereikt
'We hebben onze doelen voor een groot deel bereikt denk ik. Het eigenaarschap is vergroot en we laten medewerkers profiteren van het financiële succes en de groei van het bedrijf. Ook is het een mooie aanvulling op de bestaande arbeidsvoorwaarden. Wel hebben we nog wat werk te doen op het gebied van medewerkers betrekken bij het besturen van het bedrijf.'
Hoogste prioriteit
Na een korte pauze kreeg de zaal via de mentimeter een aantal vragen voorgelegd. Het publiek kon daar vervolgens stemmen via de mobiele telefoon en de stemmen werden real time weergegeven. Op de vraag wat volgens de gasten op het gebied van medewerkersparticipatie de hoogste prioriteit moet krijgen, werd met grote meerderheid 'het verlagen van fiscale drempels' genoemd. Ook 'Het ontwikkelen van eenvoudige en uniforme wet- en regelgeving door bedrijven' werd vaak aangeklikt, evenals 'Het vergroten en van kennis en bewustwording bij werknemers' en op de vierde plaats 'Meer samenwerking tussen overheid, vakbonden en het bedrijfsleven'.
Paneldiscussie over waardering
Afsluiter in de ochtend was de paneldiscussie met Sander van der Drift (consultant bij Goudappel), Anja Kanters, Mede-eigenaar en voorzitter medewerkersparticipatie bij Donker Groep en register valuator Ben Kaal. Zij spraken met elkaar over verschillende stellingen waarover ook het publiek werd geraadpleegd via de mentimeter. Met de stelling 'Duidelijke richtlijnen van de Belastingdienst voor de waardering van bedrijven zullen de invoering van medewerkersparticipatie aanzienlijk versnellen' was maar liefst 75% het eens, net als ook panellid Anja Kanters met een kleine nuance. Volgens haar moeten er zeker voorbeelden zijn, 'maar als je bij de fiscus komt, zeggen ze doodleuk: 'Dat gaan we zo niet doen'. Dat kost tijd, geld en ergernis. Tegen mij zei de Belastingdienst eens: 'Zo'n mooie regeling zou ik ook wel willen'. Ze waren wel duidelijk, maar het was niet nuttig.'
Geen haast bij Progress
Van der Drift legde uit met Progress al sinds 2008 medewerkersparticipatie te hebben. 'In 2021 wilde de Belastingdienst met ons in gesprek over de waardering en onze manier van waardebepaling. Hoe lang dat dan zou duren vonden wij niet zo belangrijk. We hadden geen haast want bij ons werkte het al. Wel wil je stabiliteit op lange termijn voor de certificaathouders. Een goede, transparante gang van zaken zou fijn zijn: dus duidelijkheid in waar ze naar kijken en wat belangrijk voor de Belastingdienst is.'
Volgens Anja kan herwaardering ook heel anders uitpakken: 'Ik ken ook een verhaal van iemand die voor een herwaardering staat en bang is. Het is willekeur, dat geeft de Belastingdienst ook zelf toe'.
Voldoen aan richtlijnen
Kaal beseft zich als register valuator dat één formule heel lastig een basis kan zijn voor waardering van alle bedrijven. 'Daar zit ook de angst van de Belastingdienst. Maar zorg dat je voldoet aan een aantal richtlijnen,' is zijn advies.
De zaal vindt dat als je écht medewerkersparticipatie in wil voeren, je je niet laat tegenhouden door de Belastingdienst. Ook Anja Kanters is het daar mee eens. Wel heb je volgens Sander van der Drift rekening te houden met de Belastingdienst, dus zijn advies is: vraag een externe adviseur én SNPI om raad. Ben Kaal adviseert tot besluit een goed dossier op te bouwen, met standpunten. En geef gewoon gas, anders blijf je wachten tot je een ons weegt'.
Eenvoudiger?
Ben Kaal denkt niet dat versimpeling mogelijk is. 'Niet in het waarderen an sich,' legt hij uit. 'Wel in het proces zelf. We hebben met de fiscus afgesproken waar een dossier aan moet voldoen, maar als het binnen die kaders is, wil het ook dan niet zeggen dat de fiscus het ermee een is.'
Vooral de hulp en inzet bij de invoering van medewerkersparticipatie werd door zowel Van der Drift alsook Kanters geroemd: 'SNPI heeft veel voorbeelden. Maak daar gebruik van als je ermee wil beginnen.'Ben Kaal: 'SNPI en ik begeleiden je bedrijf, ook achteraf. Dus laat je niet weerhouden, je kunt binnen 3 á 4 maanden operationeel zijn! Mijn tip is: leg een goed dossier aan met onderbouwing. Dat is een nauwkeurig proces. Als je niet het grijze gebied opzoekt, is de kans op problemen met de Belastingdienst echt heel erg klein'.