Steward-ownership en medewerkersaandelen zijn beide benaderingen van bedrijfseigendom die streven naar een meer inclusieve en duurzame bedrijfsstructuur, maar ze verschillen op 3 belangrijke punten, eigendomsstructuur, doelstellingen en besluitvorming.
Verschil in eigendomsstructuur
Bij steward-ownership zijn de aandelen van het bedrijf in handen van een speciale entiteit, zoals een stichting of een trust, die als 'steward' optreedt namens de werknemers, klanten, of de gemeenschap. Deze structuur waarborgt dat het bedrijf niet wordt geleid door individuele aandeelhouders die winstmaximalisatie nastreven, maar door de belangen van alle belanghebbenden, inclusief de werknemers en de gemeenschap.
Voorbeeld van steward-ownership: The Body Shop
The Body Shop, een bekend cosmeticabedrijf, werd in 1976 opgericht door Anita Roddick. In 2006 werd het bedrijf overgenomen door L'Oréal, maar in 2017 werd het door Natura & Co. gekocht. Natura & Co. hanteert een unieke vorm van steward-ownership, waarbij het bedrijf wordt beheerd door een speciale trust, genaamd Natura &Co. Founders. Deze trust is opgericht om ervoor te zorgen dat de waarden en missie van The Body Shop worden behouden, zelfs na de overname.
Bij medewerkersaandelen worden de aandelen van het bedrijf direct of indirect gehouden door de werknemers zelf. Dit betekent dat werknemers eigenaarschap verwerven door middel van aandelenopties, aandelenplannen, of andere vormen van financiële participatie. Het doel is om werknemers een direct belang te geven in het succes van het bedrijf en hen te belonen voor hun bijdragen.
Voorbeeld werknemersaandelen: IT-bedrijf Infi
Na een overnamebod realiseerde directeur Daniel Roy zich dat de enige passende toekomst voor zijn IT-bedrijf Infi was dat het bedrijf volledig in handen zou komen van de medewerkers. Als eerste stap daartoe voerde hij vijf jaar geleden een participatieregeling voor medewerkers in. Daniel: ‘Iedereen mag en kan hier meedenken en meebeslissen. Niet over kleine dagelijkse dingen, maar als we bijvoorbeeld onze kwartaaldoelen gaan vaststellen: wat willen we als vestiging of als bedrijf dit kwartaal bereiken? Dan halen we iedereen bij elkaar en geeft iedereen input op allerlei manieren. Het doel is uiteindelijk 'total employee ownership'.
Verschil in doelstellingen
Het hoofddoel van steward-ownership is om een langetermijnvisie te bevorderen en het bedrijf te beschermen tegen kortetermijnbelangen van individuele aandeelhouders. Het benadrukt duurzaamheid, maatschappelijke verantwoordelijkheid en het behoud van de missie en waarden van het bedrijf. Winst maken hoeft niet perse en medewerkers delen niet altijd mee in de winsten.
Het hoofddoel van medewerkersaandelen is om werknemers te belonen, te motiveren en te betrekken bij het bedrijf. Het biedt werknemers de mogelijkheid om mee te delen in het succes van het bedrijf en hen een stem te geven in belangrijke beslissingen en de winst wordt verdeeld over alle medewerkers-aandeelhouders.
Verschil in besluitvorming
Besluitvorming bij steward-ownership wordt vaak gedeeld tussen de verschillende belanghebbenden, zoals werknemers, klanten en gemeenschap. Dit kan resulteren in meer participatieve en democratische besluitvormingsprocessen.
Hoewel medewerkersaandelen werknemers een zekere mate van invloed kunnen geven, is de besluitvorming meestal nog steeds geconcentreerd in de handen van het management en de raad van bestuur. Werknemers hebben meer indirecte zeggenschap in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) en bij belangrijke strategische beslissingen. Maar ook hier kan dit leiden tot meer participatieve en democratische besluitvormingsprocessen, al naar gelang de onderneming dit wenst.
Kortom, terwijl steward-ownership en medewerkersaandelen beide streven naar een meer inclusieve vorm van bedrijfseigendom, verschillen ze in hun eigendomsstructuur, doelstellingen en besluitvormingsprocessen.