De Arbeidsvoorwaardennota 2026 markeert een belangrijke stap in de ontwikkeling van werknemersparticipatie in Nederland. Voor het tweede jaar op rij krijgt financiële participatie een prominente plek, maar nu in een veel bredere strategische context.

De ontwikkeling sluit aan bij een belangrijke beweging in de arbeidsmarkt: organisaties zoeken manieren om medewerkers betrokken, wendbaar en duurzaam inzetbaar te houden in een tijd van schaarste en verandering. Werknemersparticipatie past precies in die trend.

Vanaf 2026 veranderen de regels voor de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) en doorschuifregeling (DSR). Dit heeft een gunstig effect op medewerkersparticipatie omdat het nu makkelijker wordt om een bedrijf intern over te dragen aan medewerkers.

Donderdag 13 november heette dagvoorzitter en directeur van SNPI Pascale Nieuwland-Jansen de volle bovenzaal van Grand Hotel Karel V in Utrecht een warm welkom. Het thema van dit jaar was: ‘Echte zeggenschap, gedeeld eigenaarschap’.

‘Medewerkersparticipatie draait om samen ondernemen: samen bouwen aan continuïteit en aan een sterke, toekomstbestendige organisatie,’ begon Pascale het middagprogramma. ‘En als beloning profiteert iedereen daar samen van mee. Het gaat allemaal om echte zeggenschap, gedeeld eigenaarschap. Niet alleen meedenken, maar écht meedoen. Samen verantwoordelijkheid nemen. Samen beslissen. Samen groeien en samen delen.’

Hoe ziet de ideale onderneming eruit? Voor veel ondernemers en medewerkers is dat een bedrijf dat gezond winst maakt, waarin mensen optimaal presteren, betrokken zijn bij hun werk en ook meedelen in de groei en het succes. De directie zet de koers uit, maar medewerkers praten mee over belangrijke keuzes. Samen draag je verantwoordelijkheid voor moeilijke beslissingen én vier je de successen.

Zo’n onderneming voelt niet alleen als een werkplek, maar ook als een gemeenschap waar je bij wilt horen. Het klinkt misschien als een ideaalplaatje, maar het is dichterbij dan je denkt. De sleutel? Medewerkersparticipatie.

De fiscale spelregels in Nederland zijn volop in beweging — en dat geldt zeker voor Box 3, het belastingregime voor vermogen en aandelenbezit. De aangekondigde wijziging naar een systeem gebaseerd op werkelijk rendement in plaats van forfaitaire rendementen heeft directe gevolgen voor financiële medewerkersparticipatie, met name voor bedrijven die werken met aandelen of certificaten van aandelen.

Wat verandert er precies? En hoe kunnen bedrijven zich voorbereiden?

Recente cijfers uit het onderzoeksrapport State of the Global Workplace van Gallup laten zien dat de wereldwijde medewerkersbetrokkenheid in 2024 voor het eerst in vier jaar is gedaald, van 23% in 2023 naar 21% in 2024. Deze daling leidde wereldwijd tot een potentieel verlies van honderden miljarden dollars aan productiviteit.

In Europa is de situatie nog zorgwekkender: gemiddeld voelt slechts 13% van de medewerkers zich betrokken bij hun werk. Nederland vormt een lichtpuntje, met een stijging van 14% naar 16%, maar blijft nog steeds onder het wereldwijde gemiddelde.

In Slovenië is recent de workers’ co-operative ownership act aangenomen. Deze nieuwe wet, ook wel de ESOP-wet genoemd (Employee Stock Ownership Plan), maakt het mogelijk dat werknemers via een coöperatieve structuur mede-eigenaar worden van hun bedrijf.

Wat dit voor ons interessant maakt? Slovenië en Nederland kennen veel overeenkomsten. Beide landen hebben een relatief hoge belastingdruk op arbeid, en in beide landen klinkt steeds vaker de wens van de overheid en politiek om “werk weer te laten lonen”. In Nederland is dat een rode draad in de programma’s van de grootste politieke partijen.

Of het nu gaat om het binden van talent, het stimuleren van betrokkenheid of het voorbereiden van bedrijfsoverdracht—een goed ingericht participatieplan kan het verschil maken.

Maar waar begin je? Wat werkt in de praktijk? En hoe voorkom je dat medewerkers onverwachte risico’s lopen?

In deze blog beantwoorden we acht veelgestelde vragen die wij bij SNPI dagelijks krijgen van DGA’s en HR-professionals. Praktisch, eerlijk en gebaseerd op jarenlange ervaring in het begeleiden van bedrijven bij financiële medewerkersparticipatie.

Steeds meer startups en scaleups in Nederland willen hun medewerkers laten meeprofiteren van het succes. Een veelgekozen manier is via een optie- of aandelenregeling. Vanaf 1 januari 2027 verandert voor deze bedrijven de fiscale behandeling van aandelenopties opnieuw, wat voor veel ondernemers reden is om hun keuzes te heroverwegen. Maar wat zijn precies de verschillen tussen opties en aandelen? Wat moet je allemaal regelen? En waar moet je op letten bij het kiezen van de juiste vorm?

Fantastisch nieuws dat er een verbeterde optieregeling komt in Nederland! Wat ons betreft is dit een stap in de goede richting. Dat medewerkers mede-eigenaar worden in het bedrijf waar zij werken en zo kunnen meeprofiteren van het bedrijf – daar maken wij ons al jaren hard voor. En eerlijk is eerlijk: tot nu toe liep Nederland daarin behoorlijk achter t.o.v. andere landen.

Het aantrekken van talent is één ding, maar het boeien, binden en belonen van goede medewerkers is minstens zo belangrijk. In een krappe arbeidsmarkt is het cruciaal om medewerkers op een duurzame manier te behouden en te motiveren. Dit vraagt om een strategische aanpak waarin erkenning, ontwikkeling en eigenaarschap centraal staan.
Veel van de onderstaande strategieën worden al succesvol toegepast door bedrijven. Maar één methode – medewerkersparticipatie – blijft onderbelicht, terwijl deze juist kan zorgen voor een diepere betrokkenheid en loyaliteit.

Het moment van bedrijfsoverdracht is een cruciale fase voor iedere ondernemer. Hoe geef je het stokje op een duurzame manier door? Hoe zorg je ervoor dat de opgebouwde waarde en het team behouden blijven? Veel ondernemers denken als eerste aan verkoop aan een externe partij of overdracht binnen de familie, maar er zijn meer mogelijkheden – sommige met verrassende voordelen. We zetten ze voor je op een rij.

Onlangs mocht serie ondernemer Eduard Schaepman Ongevraagd Advies geven op BNR Nieuwsradio in het programma van Thomas van Zijl. Dit keer aan Tjebbe van Oostenbruggen staatsecretaris van het Ministerie van Financiën onder anderen belast met fiscale zaken.

Op LinkedIn schrijft Schaepman.

"Van deze selfmade men en de rijkste man in het kabinet mag je aannemen dat hij dit advies helemaal overneemt aangezien het hele polderlandschap ( jawel werkgevers en werknemers gezamenlijk) in Nederland het hier over eens zijn!

Als directeur van SNPI zie ik dagelijks hoe medewerkersparticipatie een positieve impact heeft op bedrijven en hun medewerkers. Toch blijkt uit ons recente onderzoek, uitgevoerd door Maurice de Hond onder 3200 werkenden, dat slechts 1 op de 20 werknemers aandelen in hun bedrijf bezit. Dit terwijl 30% van de werknemers hier juist wel interesse in heeft. Dit toont aan dat er nog veel te winnen valt op het gebied van medewerkersparticipatie.

Ik snap het helemaal: veel bedrijven twijfelen of ze medewerkersaandelen moeten invoeren. In gesprekken met ondernemers hoor ik vaak dat ze afwachten, vooral vanwege de onzekerheid over de regels in Box 3. Die twijfel is begrijpelijk, maar niet nodig. Juist nu is het een goed moment om medewerkers te betrekken bij het succes van je bedrijf. Hier zijn drie redenen waarom je niet in de wachtstand hoeft te staan.