Medewerkersparticipatie neemt toe in Nederland. Maar het kent veel verschillende variaties. De doelen zijn veelal het verhogen van betrokkenheid, het binden en boeien van medewerkers en het tot ontwikkeling brengen van hun potentie. Dit is voor alle bedrijven belangrijk, want talenten zijn schaars.
Alle vormen van financiële medewerkersparticipatie doen een schepje bovenop het salaris. Maar er kan nog veel meer. In dit blog zetten we alle mogelijke vormen op een rij, zodat je de vorm kunt kiezen die het beste past om je als bedrijf te onderscheiden en te concurreren met andere (grotere) spelers.
Wat is financiële medewerkersparticipatie
Via financiële medewerkersparticipatie kunnen medewerkers deelnemen in het kapitaal van de onderneming en meedelen met groei en winst. Financieel mee participeren kan op verschillende manieren. Meedelen in de groei en winst resulteert tot beter werkende organisaties en grotere productiviteit, grotere medewerkersbetrokkenheid en minder verloop. Maar alleen als deze financiële participatie bedrijfsbreed wordt toegepast. Regelingen die alleen voor de top zijn, blijken geen effecten te hebben op de lange termijn.
Winstdeling en bonus
De meest eenvoudige manier is winstdeling en bonus. Medewerkers ontvangen dan een geldbonus op basis van de gemaakte winst of goede prestaties.
Een hele mooie manier om de winst samen te delen en medewerkers wat extra inkomen te geven. Doe je dit op een goede en bedrijfsbrede manier, dan heeft een winstdeling goede positieve resultaten.
Exotische vormen van winstdeling
Naast de gewone winstdeling en bonussen, zie je ook allerlei meer exotische vormen van winstdeling. Denk aan phantom shares, Stock appreciation rights en winstbewijzen.
Bij phantom shares doet de onderneming net alsof de medewerker aandelen in bezit heeft en keert op basis van de groei van de koers en dividend een winstuitkering uit aan de medewerker. Zo ook Stock appreciation right, dit is een winstdeling op basis van de koersstijging van de aandelen. Winstbewijs is een overeenkomst, de medewerker koopt het recht op een deel van de winst, maar krijgt geen aandelen. Allemaal varianten die aandeelhouderschap suggereren, zonder dat het echt zo is.
Deze vormen van belonen zijn heel mooi bedacht, maar voor veel bedrijven en hun medewerkers toch wat ingewikkeld, omslachtig en duurder om toe te passen dan een gewone winstdeling, terwijl het dat wel blijft. Het accent ligt op het spel en minder op de knikkers.
Opties
Een optie is een overeenkomst die een onderneming sluit met een medewerker. Deze overeenkomst geeft medewerkers het recht om in de toekomst een aandeel te kopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Meestal is de waarde van het aandeel op dat moment hoger. (Is dat niet zo, dan zal de medewerker afzien van het uitoefenen van de optie).
Opties fungeren in de praktijk meestal als een vorm van (uitgestelde en cummulatieve) winstdeling, omdat het financieel niet erg aantrekkelijk is om de optie om te zetten in een echt aandeel. Bij het uitoefenen van de optie, koopt de medewerker dus het aandeel. Op dat moment of uitgesteld bij de verkoop van de aandelen moet de medewerker ook fiscaal afrekenen over het verschil in de aankoopprijs en de hogere waarde. Dat is ongeveer 50% van het genoten voordeel. Naast het betalen van de aandelenprijs moet een medewerker ook nog behoorlijk wat belasting betalen.
Veel optieplannen leiden niet tot echt aandeelhouderschap van medewerkers, maar werken als een uitgestelde winstdelingsregeling. En met de nieuwe belastingregels ook helemaal prima voor beursgenoteerde ondernemingen en start-ups die op termijn willen verkopen en dat iedereen een stukje mee kan delen in de opbrengst via het hebben van opties.
Aandelen en variant STAK en Certificaten van aandelen
Met aandelen heb je als medewerker pas een echte skin in the game. Gaat het goed, dan profiteer je mee van de waardeontwikkeling en dividenduitkeringen. Gaat het minder, dan daalt je bezit in waarde en ga je met elkaar om tafel en ga je snel kijken wat er anders moet en wat er anders kan. Organisaties worden flexibeler en iedereen heeft er belang bij dat het snel weer beter gaat.
Bij aandelen is er rechtstreeks zeggenschap in de aandeelhoudersvergadering en bij certificaten is de zeggenschap gebundeld via de STAK (Stichting Administratie Kantoor) en behouden de certificaathouders individueel de financiële rechten.
De meeste bedrijven met een bedrijfsbreed participatieplan kiezen voor het bundelen van stemrecht in de STAK. Een STAK geeft heel veel ruimte om alle persoonlijke wensen goed in te richten.
Fiscaal is een minderheidsbelang (minder dan 5%) met Aandelen en Certificaten heel interessant voor medewerkers. Het bezit van de Aandelen of Certificaten valt namelijk in box 3 en dat betekent dat alle koerswinst belastingvrij is en dividendinkomsten ook, aangezien de 15% belasting jaarlijks teruggevraagd kan worden bij de belastingaangifte. Winsten verdelen via dividenduitkeringen wordt zo veel interessanter, dan via reguliere winstdeling.
Het delen van informatie en een stukje inspraak (direct of indirect) moeten je wel liggen als ondernemer. Maar het gunstig meedelen in de winsten en een betere binding en behoud van je medewerkers, zorgt er wel voor dat deze echte vorm van eigenaarschap op dit moment heel populair is.
Kies de financiële participatie die bij je past!
Een participatieplan bedrijfsbreed in de vorm van aandelen of Certificaten hebben de meeste effecten op een organisatie en de productiviteit, maar dit is ook de meest verregaande vorm van participeren. Prachtig als je hiervoor wil gaan, maar wij zeggen altijd kies dat wat het beste bij je past en je kan ook in fases kijken waar je kan uitkomen.
Begin met winstdeling, meer zelfsturing, inspraak en transparantie, daarna ga je kijken of je de cultuur collectiever kan maken en vandaar is de stap naar een bedrijfsbrede participatie met aandelen of certificaten helemaal niet meer zo'n enge of grote stap.
Wie zijn wij?
SNPI is het expertisecentrum voor financiële participatie in Nederland en helpt bedrijven bij het mede-eigenaar maken van medewerkers in het bedrijf waar zij werken. Dit doen wij al meer dan 25 jaar en onze werkwijze is heel praktisch en pragmatisch. SNPI is onafhankelijk en non-profit. Kijk voor meer informatie op www.snpi.nl.
