De meest gekozen constructie om medewerkers mede-eigenaar te maken in de onderneming waar zij werken is via een STAK en certificaten van aandelen.

Wat zijn de verschillen tussen aandelen, stemrechtloze aandelen en certificaten van aandelen.

Wat is een STAK en waarom werken certificaten van aandelen mooi voor medewerkersparticipatie?

Verschillende vormen van aandelen

Er zijn verschillende manieren om medewerkers mede-eigenaar te maken. Rechtstreeks aandeelhouderschap met alle formele rechten die aan een aandeel zijn verbonden, te weten de financiële rechten (dividend en waardestijging), informatierechten, stemrechten, vergaderrechten en spreekrecht.

Er zijn in Nederland een paar bedrijven die de medewerkers via gewone aandelen laten participeren. Prachtig als dat past bij de onderneming. Deze pure vorm van aandeelhouderschap is geweldig, maar vraagt wel wat. Iedereen mag aanwezig zijn bij de aandeelhoudersvergadering en iedereen heeft ook alle formele rechten die bij de aandelen horen. Als organisatie moet je deze rechten goed borgen. Maar als je dit goed doet, heb je natuurlijk de meest pure en echte mede-eigenaarschap.

Een enkele keer kiest een bedrijf voor stemrechtloze aandelen voor medewerkers. De medewerkers-aandeelhouders mogen wel aanwezig zijn bij de aandeelhoudersvergadering (AVA) en hebben spreekrecht en uiteraard de financiële rechten, maar mogen niet meestemmen in de AVA. 

Voor veel bedrijven is rechtstreeks aandeelhouderschap en stemrechtloze aandelen een brug te ver en ook wat onpraktisch om toe te passen. Met iedereen steeds maar om tafel zitten kan ook besluitvorming belemmeren. Het is ook niet zo dat alle medewerkers die mede-eigenaar zijn ook daadwerkelijk steeds hun stemrecht willen uitoefenen. Veel medewerkers willen graag een mate van inspraak en de mogelijkheid om mee te denken en mee te praten. Medewerkers willen serieus genomen worden. Formeel inspraak hebben in de AVA is niet altijd wat hen goed past.

Het merendeel van de bedrijven kiest daarom ook voor een STAK en certificaten van aandelen. 

Wat is een STAK

Een STAK is een Stichting Administratiekantoor. De aandelen worden ondergebracht bij deze STAK en worden gecertificeerd. De certificaten van aandelen worden dan overgedragen aan de medewerkers.

De medewerkers met certificaten van aandelen hebben dan de financiële rechten, maar niet de stemrechten. Het bestuur van de STAK oefent het stemrecht uit in de AVA. Bestaat het bestuur uit de directie, dan hebben de medewerkers geen formeel stemrecht. Bestaat het bestuur uit medewerkers/certificaathouders, dan hebben de medewerkers getrapt stemrecht via deze vertegenwoordiging. 

Het is goed om een certificaathoudersvergadering gehouden. Deze vergadering vindt plaats voor de aandeelhoudersvergadering en bespreekt alle agendapunten van de AVA. Het niet hebben van direct stemrecht, betekent namelijk niet dat deze medewerkers-certificaathouders geen recht op informatie hebben. 

De ervaring leert dat certificaathouders geïnteresseerde medewerkers zijn en graag willen weten hoe zij invloed kunnen uitoefenen op de resultaten van het bedrijf. Denk aan kostenbesparingen, omzetverhoging, efficiency, communicatie en samenwerken.

Een certificaathoudersvergadering bespreekt de agendapunten van de AVA, hoe gaat het met de organisatie, financiële cijfers, prognoses en toekomstplannen. Maar ook hoe medewerkers kunnen bijdragen aan het geheel.

Het bestuur van de STAK neemt de belangrijkste punten mee naar de AVA en vertegenwoordigd dan de belangen van deze medewerkers en stemt als nodig mee. De STAK is immers een echte aandeelhouder. 

Voordelen van certificaten van aandelen

Naast het scheiden van financiële rechten en stemrecht, geven certificaten meer voordelen.

1. De effecten van certificaten zijn dezelfde als bij rechtstreeks aandeelhouderschap.

2. Het overdragen van certificaten kan via een onderhandse akte en hoeft niet steeds via de notaris te laten plaatsvinden. 

3. Medewerkers-aandeelhouders zitten niet allemaal bij de aandeelhoudersvergadering en hebben geen direct stemrecht. Het STAK bestuur is wel aanwezig bij de AVA en oefent het onderliggende stemrecht uit. 

4. Het bundelen van de zeggenschap van de medewerkers voorkomt een Poolse landdag. Een bundeling van stemrecht is ook handig voor de medewerkers zelf. Samen hebben ze een groter percentage aandelen. 

Meer weten over een STAK en mede-eigenaarschap?