Aandeelhouderschap door medewerkers kent twee basismodellen. Het personeel heeft aandelen in handen of certificaten van aandelen. De meest voorkomende vorm voor het laten participeren van werknemers in Nederland is via certificaten van aandelen. Wie deze vorm kiest, krijgt automatisch te maken met een STAK. Een STAK, Stichting Administratie Kantoor, is formeel nodig om via het bestuur van deze stichting het aandeelhouderschap in de aandeelhoudersvergadering uit te oefenen en om de certificaten te beheren. De STAK is te zien als een tussenpersoon tussen personeel en organisatie. Er is een grote mate van vrijheid in het invullen van de STAK.
Waarom kiezen voor certificaten van aandelen en dus voor een STAK?
- Lagere kosten: Na het opzetten van dit model kunnen de certificaten van aandelen zonder tussenkomst van een notaris worden overgedragen. De jaarlijkse kosten zijn derhalve laag.
- Anoniem: Aandeelhouders worden in een aandelenregister opgenomen en dit register is openbaar. Houders van certificaten van aandelen worden wel in een eigen register bijgehouden, maar dit register is niet toegankelijk voor derden.
- Gunstig belastingtarief: Net als gewone aandelen, vallen certificaten van aandelen in box 3 bij de belastingaangifte. (in het geval van minderheidsbelang, dus zolang de certificaathouder minder dan 4,99% van de aandelen bezit).
- Zeggenschap optioneel: De zeggenschap voor de certificaathouders kan ingevuld worden zoals het beste past bij de onderneming.
Lees hier meer over de voordelen van werknemersparticipatie via certificaten, ten opzichte van andere vormen van winstdeling zoals opties.
Waarom zou je de rechten splitsen?
Aandelen kennen vijf rechten: financiële rechten (bezit van waarde en uitkering van dividend), vergaderrecht, spreekrecht, informatierecht en stemrecht. Certificaten hebben dezelfde financiële rechten als echte aandelen en die liggen bij de certificaathouder. Ook hebben certificaathouders informatierecht. Het spreekrecht en het vergaderrecht, de toegang tot de AVA, de Algemene vergadering van Aandeelhouders, zijn afgesplitst en in handen van het STAK gelegd. Het STAKbestuur is de formele vertegenwoordiger voor de aandelen in de AVA.
Veel adviseurs raden certificaten van aandelen aan omdat je dan als onderneming de inspraak kunt beperken of zelfs helemaal weg kunt houden bij de medewerkers. Maar dit vinden wij bij SNPI een erg negatieve benadering. Wij gaan liever uit van de vraag hoe je participatie in de onderneming optimaal kunt vormgeven. Dan is het vaak praktisch handig om de stem van de medewerkers in de aandeelhoudersvergadering vooraf te bundelen, zoals dat kan in een STAK. Het STAKbestuur mag immers de certificaathouders raadplegen om tot een standpunt te komen.
Voor een succesvolle financiële participatie door medewerkers is het relevant dat zij op alle niveaus in het bedrijf, van werkvloer tot aandeelhoudersvergadering, mee kunnen sturen naar succes. Certificaathouderschap zonder enige vorm van zeggenschap kleedt de participatie uit tot een vorm van belonen. Uit ervaring weten we dat geld alleen geen motivator is, maar dat het gevoel van eigenaarschap en invloed op succes motiveren om succes te behalen.
Zeggenschap optimaal vormgeven
Het grote voordeel van certificaten van aandelen is dat je de invloed van de medewerkers op de aandeelhoudersvergadering kunt organiseren in een vorm die goed bij de organisatie past.
Maximaal .. Zijn medewerkers gewend om inspraak te hebben bij alle grote beslissingen of wil je bijvoorbeeld ontwikkelen naar een zelfsturende organisatie, waarin je heel veel beslissingen bij medewerkers belegt? Dan kan het regelmatig organiseren van certificaathoudersvergaderingen, waarin het STAKbestuur de mening van medewerkers ophaalt, heel goed passen. Je kunt het STAK-bestuur eventueel helemaal laten bestaan uit medewerkers, om dit te versterken en je kunt ervoor kiezen om certificaathouders als toehoorder uit te nodigen voor de AVA, de Algemene vergadering van Aandeelhouders.
…tot minimaal Hebben medewerkers eigenlijk niet zo’n behoefte aan meepraten over de strategie, organiseer dan eens per jaar een certificaathoudersvergadering en neem als DGA bijvoorbeeld zelf plaats in het bestuur van de STAK. Zo maak je als ondernemer persoonlijk de verbinding en kun je uitleggen hoe beslissingen en de dagelijkse praktijk samenhangen. Ook kun je dan peilen hoe medewerkers bepaalde beslissingen zien en eventueel bijpraten of bijsturen. Wanneer het STAKbestuur alleen bestaat uit personen die zelf (groot)aandeelhouder zijn, zoals DGA’s, dan hebben de medewerkers formeel geen enkele zeggenschap.
Luisteren naar medewerkers
Hoewel er geen verplichting is om naar de certificaathouders te luisteren, niet voor de AVA en niet voor het bestuur van de STAK, zien wij in de praktijk wel vaak dat dit gebeurt. Wanneer het grootste gedeelte van de medewerkers aangeeft het niet eens te zijn met een besluit kun je er natuurlijk voor kiezen om dit te negeren, maar waarschijnlijk is het verstandiger om de keuze nog een keer uit te leggen of opnieuw te overwegen.
Wilt u participatie invoeren maar weet u niet waar u moet beginnen? Meer weten over de rol van een STAK in een participatieplan? Download hier gratis onze handleiding, waar de belangrijkste dingen die u moet weten over het invoeren van medewerkersparticipatie worden uitgelicht. 