De Rutgers Universiteit in New Brunswick, op ruim een uur rijden van New York, is een van de oudste universiteiten van Amerika en heeft een heel actief netwerk van professoren die zich bezighouden met employee ownership.

Afgelopen weekend was ik één van 165 deelnemers van de Kelso Workshops van deze universiteit. Elk half jaar, in januari aan de westkust en in juni aan de oostkust wordt door professor Joseph Blasi en zijn team een conferentie georganiseerd over employee ownership (medewerkersparticipatie). 

Hoe bekend bedrijfsbreed mede-aandeelhouderschap van medewerkers is in Amerika, zo onbekend is dit in Nederland.

Wat kunnen we veel leren van Blasi, Freeman en Kruse

Op deze conferentie komen alle fellows en onderzoekers van universiteiten bij elkaar die onderzoek doen naar het onderwerp bedrijfsbrede medewerkersparticipatie (ESOP, stock plans, co-ownership) of aanverwante onderwerpen, zoals coöperaties en winstdeling om hun resultaten te presenteren. Andere deelnemers zijn  ondernemingen die dit in de praktijk toepassen en not-for-profit organisaties op dit gebied zoals SNPI.

Het is een waanzinnig goede conferentie over bedrijfsbrede regelingen en geweldig inspirerend. Het onderwerp leeft enorm in Amerika. Het zal duidelijk zijn dat dit voor mij het walhalla is om bij te zijn. We kunnen heel veel leren van de goeroe's Blasi, Freeman en Kruse.

Toegejuicht door democraten én conservatieven

De VS heeft als sinds 1974 wetgeving die het fiscaal aantrekkelijk maakt om aandelen over te dragen aan de medewerkers. Destijds was het model ontworpen om met name MKB-ondernemers de mogelijkheid te geven het bedrijf over te dragen aan medewerkers in plaats van te moeten verkopen aan een externe grote partij. De ondernemer kon fiscaal gunstig met pensioen en de medewerkers konden via deze ESOP-constructie fiscaal gunstig aandelen verkrijgen. Het ESOP-model werkt met een fonds, waarin medewerkers vermogen opbouwen. Wanneer men  de organisatie verlaat, wordt het geld uitgekeerd. Dit geld kan men gebruiken om een huis te kopen of om te storten in de eigen pensioenvoorziening. Een pure win-win dus. 

We zien dan ook dat een groot deel van de medewerkers in Amerika aandelen bezitten in het bedrijf waar zij werken en dat bedrijfsbrede regelingen meer standaard zijn dan managementparticipaties. Dit komt doordat dit fiscaal een gunstige regeling is. De ESOP is eigenlijk één van de weinige fiscaliteiten, die zowel de steun van de republikeinen als van de democraten heeft. Het wordt gezien als een perfect instrument om de inequality in de samenleving te verminderen. 

De gemiddelde Nederlander heeft weinig mogelijkheden om eigen vermogen op te bouwen. Als je een huis bezit, dan kan je hypotheek aflossen. Bezit je geen huis, dan wordt het lastig. Sparen levert niets op en beleggen in aandelen op de beurs is vaak te risicovol.

De tijd is rijp in Nederland

Bedrijfsbrede medewerkersparticipaties staan in de VS duidelijk op de kaart. Nederland loopt echt achter. Het zou heel fijn zijn als meer organisaties en de politiek zich zouden verdiepen in mede-eigenaarschap van medewerkers.

De komende jaren willen heel veel ondernemers uit de babyboomgeneratie het bedrijf verlaten om met pensioen te gaan. Zij zullen er niet altijd in slagen om een koper te vinden. Als het fiscaal interessant zou zijn om de aandelen over te dragen aan het personeel, nou dan weet ik wel wat deze DGA's zouden doen. 

Meer weten over mede-eigenaarschap?

Kijk dan eens in onze nieuwe kennisbank.