Werken blijft een interessant fenomeen. Wie heeft er niet over geschreven!Gastblog door Jaap Jongejan, directeur SBI Formaat
Waar de oermens slechts werkte om te kunnen leven, zorgt het groeien van ons denkvermogen ervoor dat we steeds efficiënter en effectiever gaan werken. Langzaam veranderde werk van middel om te leven tot iets om hogerop te komen.
Werk was zeker niet altijd bedoeld voor alle mensen. Slavernij in diverse vormen heeft afgelopen eeuwen blootgelegd hoe mensen ten koste van andere mensen hun rijkdom vergaren. Kinderarbeid in de 20e en 21e eeuw is de schaduwkant van werken om tot bestemming te komen. Sociale (?) systemen van vandaag sluiten mensen uit. We moeten wendbaar en weerbaar zijn, terwijl we vaak alleen maar kwetsbaar zijn.
Arbeid adelt (zei de adel) en de adel arbeidt niet is een bekend gezegde en alleen daarover kunnen we boeken vol schrijven en zijn er al vele geschreven.
Het is opvallend hoeveel mensen in de huidige arbeid met stress rondlopen. Het niet meer kunnen bijhouden, ontevreden zijn. Vervreemding neemt toe op vele domeinen. Als antwoord zijn we bezig om motivatie, geluk, plezier enz. te introduceren in organisaties, want arbeid en geluk moeten aan elkaar gekoppeld zijn. Dat levert het beste op voor..?
Arbeid verdeelt nog steeds; brengt rijkdom en armoede. We zijn blijkbaar niet in staat om de kwetsbaarheid van mensen om te zetten in wendbaarheid en weerbaarheid.
Iedereen een eigen robot? Utopie?
Arbeid wordt niet altijd op dezelfde wijze gewaardeerd. “Wordt het dan geen tijd om arbeid anders te gaan waarderen en ons geluk te halen uit leren, spelen, bezinning, inspiratie, leven ...... 'Wie gaat dat betalen?' zult u zeggen. Ja, dat is dus onze eigen robot... Geen gedoe met plezier in werk, met rusttijden, met sociaal beleid enz.
Uiteraard komt er wel een discussie over het up-to-date houden van robots. Mijn robot moet wel concurrerend blijven, voorzien worden van nieuwe software, tijdig onderhoud hebben… Een mooie rol voor de vakbond voor robots, want als we dat slim samen doen hebben we veel voordelen...”
Utopie?
Op twee manieren niet.
Ten eerste zijn we mensen. Mensen die werken als functionaris. En met plezier willen werken. Vaak echter moeten we ons houden aan de ingestelde systemen in de bedrijven zoals urenschrijven en kpi’s halen. We werken bureaucratisch en eigenlijk vaak als een robot. Het flexibel kunnen zijn ontbreekt. Als robotisering dan kan helpen…
Ten tweede zullen robots een effect hebben op het werk van morgen. En op de arbeidsmarkt. Door bezit (van robots) zal de volgende industriële revolutie het gat tussen vermogen (rijk en arm) vergroten als we nu niets doen. Dus iedereen een 'eigen robot' vertaal ik graag in een (her)verdeling van kapitaalgoederen die gelijk oploopt met de nieuwe industriële revolutie, gecombineerd met het meer menselijk maken van onze organisatiesystemen.
We zijn het er inmiddels over eens dat de technologische innovatie en de sociale innovatie minstens gelijk op moeten gaan. Daar zijn veel voorstanders van. Ik pleit ervoor om een derde 'innovatie' daaraan toe te voegen. Innovatief verdelen van bezit van nieuwe kapitaalgoederen.
Daarmee is al een aantal organisaties actief bezig. Bijvoorbeeld de SNPI, die financiële participatie van medewerkers bepleit. Ik zou graag willen brainstormen over de balans van morgen tussen technologische innovatie, sociale innovatie en vermogen (verdelings) innovatie. De vraag is makkelijk gesteld, het antwoord is moeilijk te geven. Volg onze website. Want binnenkort starten we zowel virtueel als op ons landgoed Zonheuvel een dialoog over die nieuwe balans!
Titel
Terug naar de titel: Een vakbond voor robots is dus een vak(ver)bond van mensen die de technologische ontwikkeling (robots) en sociale ontwikkeling (mens) en vermogens ontwikkeling in balans brengen.