In de literatuur worden werknemersaandelen vaak beschreven als een risico voor de werknemer. Een werknemer raakt namelijk met zijn spaargeld en zijn salaris afhankelijk van slechts één partij: zijn werkgever. In tijden van tegenslag zou dit weleens lelijk uit kunnen pakken. Dit is dan ook precies de reden voor de vakbeweging om vanaf de jaren ’90 kritisch tegenover werknemersaandelen te staan. Maar is dit wel zo? Zijn werknemersaandeelplannen altijd een risico voor de werknemer of kan het ook juist een vangnet zijn?
In zijn boek ‘The Citizen Share' beschrijft Joseph Blasi hoe in 1926 werknemers aandelen konden kopen in het Amerikaanse bedrijf Standard Oil. Onderzoek van Princeton University wees uit dat dit een positief effect op de motivatie van werknemers had en dat dit ook doorwerkte in het resultaat van het bedrijf. Toch kon men niet voorkomen dat slechts drie jaren later de waarde van de aandelen drastisch zou dalen en The Great Depression zou volgen. Standard Oil was zich bewust van het gevaar voor de medewerkers en besloot een gedeelte van de aandelen (voor slechts een derde van de originele prijs weliswaar) terug te kopen. Hierdoor hadden de werknemer-aandeelhouders in tijden van crisis toch enigszins een buffer om de depressie door te komen.
Vangnet in tijden van crisis
Niet alleen kan een goed werknemersaandelenplan een vangnet vormen in tijden van een crisis die de onderneming reeds getroffen heeft. Ook kan een goed plan ht bedrijf versterken tegen een crisis. Studies laten niet alleen zien dat Amerikaanse bedrijven met financiële participatieplannen gemotiveerdere medewerkers hebben en meer winst maken, maar ook dat zij beter bestand zijn tegen economisch slechtere tijden. Bovendien zijn werknemer-aandeelhouders vaak beter beschermd tegen een persoonlijke crisis omdat ze een extra buffer hebben opgebouwd - in de VS wordt het aandelenplan vaak ingezet voor het opbouwen van pensioen.
Manieren om risico's voor werknemers te verlagen
Terug naar de Nederlandse situatie. Hoe kunt u, in uw eigen onderneming uw medewerkers beschermen tegen risico’s? Niet iedere crisis is ten slotte te vermijden, al staat u er op dit moment nog zo goed voor. Belangrijk is om een goede strategie te voeren. Vier punten van deze strategie hebben wij voor u uitgelicht.
-
Aandelen schenken aan uw werknemers
U kunt natuurlijk het risico voor uw werknemers verkleinen door te zorgen dat zij niet hun spaargeld in uw onderneming investeren, maar dat u dit aan hen schenkt. Bij een schenking moet u echter opletten dat de belastingdienst dit niet gaat zien als verkapt loon. Wij adviseren daarom in het geval van schenking binnen de werkkostenregeling te blijven en maximaal 1,2% van het fiscale loon aan aandelen te schenken.
-
Dividend uitkeren
Wanneer u dividend uitkeert aan uw medewerker-aandeelhouders zorgt u dat zij een gedeelte van hun investering stukje bij beetje weer terugkrijgen. Hierdoor verbeteren zij hun liquiditeit en zijn zij beter bestand tegen risico’s in slechtere tijden.
-
Snel handelen
Wanneer u een crisis aan ziet komen is het belangrijk snel te handelen, en niet te wachten tot de situatie overwaait. Zo heeft Standard Oil in 1929 snel gehandeld en besloten de aandelen terug te nemen om werknemers een gewenste buffer te geven. Snel handelen, alert blijven en anticiperen op de toekomst zijn dus erg belangrijk.
-
Goede informatie over de risico's
Ondanks grote getallen werknemers met aandelen overleefde de Amerikaanse bank Lehman Brothers in 2008 toch de crisis niet. Wat ging er fout in hun strategie? Achteraf gezien bleek uit onderzoek dat de informatievoorziening binnen de bank erg slecht was. Als medewerker-aandeelhouders op de hoogte waren geweest van de enorme risico’s die directieleden namen met investeringen, hadden zij wellicht ook kleinere risico’s genomen met werknemersaandelen.
Meer weten?
Wilt u meer weten over hoe u uw bedrijf sterker maakt tegen een crisis en hoe u de risico's van uw aandelen kunt verkleinen? Download dan onze handleiding Participatieplan voor meer informatie.
