De CEO van Movares, Johan van den Elzen, hield tijdens de laatste platformbijeenkomst een inspirerend betoog over leiderschap dat erop gericht is de individuele medewerkers een maximaal speelveld te bieden. Movares heeft deze filosofie ook zoveel mogelijk geïntegreerd in een bedrijfsbrede participatieregeling. 70% van alle aandelen is in bezit van de medewerkers en de overige 30% is in handen van een externe partij, Van Lanschot.
Door Pascale Nieuwland
Van den Elzen is begonnen aan zijn laatste weken als CEO van Movares. Hij is van mening dat een CEO niet te lang moet blijven zitten en een volgende stap moet zetten, voordat hij zijn scherpte verliest. Van den Elzen heeft besloten om nog één keer een grote, nieuwe uitdaging aan te gaan in een functie die nog meer op maatschappelijke vragen is gericht. In zijn betoog bood hij de SNPI platformleden een heel boeiend inkijkje in zijn persoonlijke leiderschapsprincipes. In het kort: 1 - Handelen op basis van vertrouwen, dus niet op basis van wantrouwen en controle. 2 - Geloven in de kracht van het verschil, elk individu heeft een eigen kracht. Alle neuzen dezelfde kant op willen hebben gaat hier dwars tegenin, net als strakke competentieprofielen en het willen opleiden van mensen om ze te laten passen bij het plaatje, in plaats van andersom. 3 - Privé en zakelijk zijn onlosmakelijke met elkaar verbonden, de balans is voor iedereen anders en dus ook de oplossingen verschillen per individu om de balans te behouden of terug te vinden. Dit betekent ook het schrappen van heel veel standaardbepalingen uit de cao. 4 – Zorgdragen voor een groot speelveld. Dit houdt in: aan de grenzen daarvan managen wat je niet wilt.
Dienend aandeelhouderschap
In de visie van Van den Elzen zijn de mensen, de medewerkers en hun kennis, talenten en inzet primair in het bedrijf. Werkgelegenheid staat bij Van Elzen op de eerste plaats en niet de winst of continuïteit. De werknemers zijn het belangrijkste. Al het andere is hieraan ondergeschikt, een middel om de mensen tot bloei te laten komen. Het bedrijf is een hulpmiddel. Winst is een hulpmiddel. Aandeelhouderschap is een hulpmiddel. Het gaat dus niet primair om het laten voortbestaan van het bedrijf, niet om het binden en boeien van aandeelhouders en niet om het maximaliseren van winst, al deze zaken zijn middelen en dienend aan het primaire doel.
Knip
Met deze filosofie doet van Elzen iets wat anders is dan de onderzoeken en boeken aanbevelen over medewerkersaandeelhouderschap. Hij ziet aandeelhouderschap als iets wat los van de onderneming staat. Hij geeft zelf al wel aan dat hij nog niet helemaal klaar was met de aandelenparticipatie en dat vandaag de dag een aantal zaken in de regeling nog niet ideaal werken.
Zonder op details in te gaan, kun je hieruit al een beetje afleiden dat het participatieplan bij Movares nogal ver naar de randen van het speelveld voor de medewerkers is geschoven. Het is eigenlijk niet echt een actief middel dat het doel ondersteunt. Het is zoveel mogelijk losgeknipt van de medewerkers, van hun positie in het bedrijf, van de mogelijkheden en middelen om medewerkers te informeren, mee te laten denken, te laten sturen of te belonen.
In onze ogen is de filosofie prachtig, maar wellicht is de participatie ongewild misschien net iets te ver naar de grenzen van het speelveld verschoven en daardoor onbedoeld juist buiten de filosofie en organisatie komen te staan. Ikzelf schrijf juist in mijn boek ‘Iedereen aandeelhouder’ het tegenovergestelde. Participatie moet je juist zoveel mogelijk integreren in het ondernemingsbeleid en niet aanvliegen als losstaand instrument. Het is namelijk geen kracht van buiten, maar verbonden met de medewerkers. Zeker als het gaat om aandelen of certificaten die zij met hun eigen geld hebben gekocht, gaat het om een uitgesproken persoonlijke commitment. Dat past prima binnen een visie waarin iedereen verschillend is en op een eigen, volwassen wijze de arbeidsrelatie mede invult.
Maar dat is ook weer het mooie van een tool als aandeelhouderschap. Elke onderneming mag en moet vooral participatie op zijn op eigen wijze invullen en doen wat zij vindt passen bij de organisatie en bij de manier van leidinggeven. Alleen dan gaat het ook echt werken en passen bij de onderneming. Een gezonde mate van eigenwijsheid is de ondernemer nu eenmaal niet vreemd.
En dat laatste doet Movares buitengewoon verdienstelijk. Het bedrijf heeft een mooie participatieregeling, waar veel bedrijven jaloers op zullen zijn.