Een blog uit het archief, maar nog steeds relevant. Er wordt wel eens gezegd dat coöperaties een goed alternatief zijn voor samenwerking en als basis kunnen dienen voor vergaande werknemersparticipatie. Het eerste klopt, het tweede niet. Alleen als de werknemers zelf ondernemers worden en lid zijn van de coöperatie kunnen ze direct participeren in de coöperatie.
door Henk van der Schaft
De coöoperatie is populair bij kleinere bedrijven – vaak zonder personeel – die samen willen ondernemen of op een bepaald gebied samen willen werken. Een coöperatie is een vereniging van bedrijven. Alle aangesloten ondernemers hebben een stem in de algemene ledenvergadering. Die neemt de besluiten. De leden kunnen samenwerking als voornaamste doel hebben, bijvoorbeeld als de individuele leden te klein zijn om een groot project aan te nemen. Of de leden kunnen schaalvoordeel willen bereiken, zoals voor inkoop van producten en diensten, denk aan ict. Een coöperatie kan voor een specifiek doel weer een apart bedrijf oprichten, bijvoorbeeld een BV, met de leden van de coöperatie als aandeelhouders en bestuurders.
Werknemers
Wanneer een lid van een coöoperatie werknemers heeft, kunnen die niet participeren op het niveau van de coöperatie. Medewerkersparticipatie blijft beperkt tot het lidbedrijf zelf. Binnen dit bedrijf kunnen medewerkers uiteraard financieel participeren via aandelen of certificaten. Directe financiële medewerkersparticipatie in de coöperatie is niet mogelijk. Een coöperatie kent geen aandeelhouders –en dus geen aandelen - maar leden. Het lidmaatschap is gebonden aan personen of bedrijven. Een coöperatie maakt participatie door werknemers eigenlijk nogal complex, omdat ze nooit op het hoogste niveau kunnen participeren.
Bedrijfsoverdracht
Stel dat een bedrijf in handen komt van een aantal medewerkers die samen het bedrijf willen voortzetten, is het dan wel een goed idee om een coöperatie op te richten? Ik zou dat niet aanbevelen. Het is een enorm complexe operatie en levert weinig voordelen - niet voor de nieuwe directie en ook niet voor bestaande aandeelhouders – die medewerkers blijven.
Mandaat
Er blijven situaties waarin de coöoperatie wel een goede samenwerkingsvorm is. In dat geval wil ik het advies meegeven om te werken met een dagelijks bestuur dat voldoende mandaat heeft van de algemene ledenvergadering – aan de hand van een goed doorgesproken beleid. Anders moet je voor elke beslissing alle leden bij elkaar roepen en alle meningen op elkaar afstemmen. Een bedrijf dat lid is van een coöoperatie kan binnen de eigen onderneming kiezen voor een aandelenplan voor medewerkers en ook binnen het eigen bedrijf overleggen over de te volgen koers. Doelstelling is dat iedere partij hiervan nut heeft.