Bedrijfsbrede aandelenplannen kunnen de EU uit de crisis redden volgens prof Blasi ( Rutgers University) en dr Freeman (Harvard). Niet de minsten. Wat is hun idee?
Door Pascale Nieuwland
Rond 1700 bedacht George Washington een plan om vissers een sterkere concurrentiepositie te geven ten opzichte van de Engelse vissers. Ze gingen het eigendom van schepen delen en kregen daar fiscaal voordeel bij. Het punt dat Blasi met dit voorbeeld wil maken is dat basisbreed aandeelhouderschap een voorwaarde voor ondernemingssucces is, volgens Amerikaans onderzoek. Nederlands onderzoek bevestigt dit overigens. Juist bedrijfsbrede aandelenparticipatie heeft een positief effect op het ondernemingsresultaat en het alleen maar beschikbaar stellen van aandelen aan de top heeft juist geen positief effect.
Het gaat hier dus niet om een VOC- model – waarbij de eigenaren aan wal blijven – of om een boardroomsmal plan. Bedrijfsbreed aandeelhouderschap is geen kwestie van nog eens een extra beloningsvorm in het leven roepen of nog maar eens een schepje meer participatie en democratie realiseren. Het levert echt resultaten op en daar is het ook op gericht. Het heeft zin de verschillen tussen Europa en de VS op dit punt te bekijken. In de EU heeft 3,3% van de werknemers aandelen en in de VS is dat 18%. Dit verschil wordt overigens vooral veroorzaakt door ESOP-plannen. Amerikaanse bedrijven zijn niet alleen goed voor het pensioen van de ondernemer maar ook dat van de werknemers. Tijdens de crisis nam het aandeelhouderschap zelfs toe in de VS.
Hoe kijken de Amerikanen Blasi en Freeman naar de EU? Volgens hen zit alles hier muurvast. De economie zit in een neerwaartse spiraal, werkloosheid groeit. Alle initiatieven zijn in handen van de overheden die vervolgens geld inzetten om banken overeind te houden en niet om in de economie te investeren. In het Europese bestuurlijk/politieke debat lijkt de private sector afwezig en spelen de sociale partners geen rol. Dat moet anders. Er moet meer visie komen en een alternatief plan. Burgers en bedrijven moeten een actieve rol krijgen..
Om te beginnen moet er alleen geld uitgegeven worden dat werkelijk leidt tot economische groei – en dus niet aan het schadeloos stellen van speculanten. Landen in economische moeilijkheden zouden hun toevlucht moeten zoeken tot een EU-burgerMarshallplan. Burgers investeren spaargeld in ondernemingen die werkelijk goederen en banen voortbrengen en basisbreed aandeelhouderschap verspreiden. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld de investeringen door pensioenfondsen.
Wat zijn de voorwaarden? Het moet gaan om breed gedeelde initiatieven van werknemers en ondernemingen. Werknemers investeren echt – misschien leveren ze zelfs een deel loon in voor aandelen, net als die vissers in het plan van Washington – om uiteindelijk meer winst te realiseren. Het initiatief ligt niet bij de overheden, maar deze moeten dit wel EU-breed faciliteren en stimuleren.
In het Engels verwijst equity zowel naar eigenaarschap als naar rechtvaardigheid. Basisbreed aandeelhouderschap vult beide betekenissen in. Equity for all!
Leuk voor de discussie of snijdt deze kijk op de EU wel hout? Reageer!
Nieuwsgierig naar wat Blasi en Freeman precies betogen? Ze hebben een boek geschreven: The Citizen Share book. SNPI gaat dit boek cadeau doen aan leden van het platform. Wilt u het boek ook hebben, mail ons dan, mail@snpi.nl