Aandelen halen regelmatig het nieuws. Als we het hebben over aandelen, dan is de beurs de eerste associatie die mensen hebben. De beurs, zoals de AEX, en aandelen kopen heeft een sterke associatie met speculeren en risicovolle beleggingen. Bij werknemersaandelen gaat het eigenlijk om heel iets anders. Het gaat om aandelen in de eigen onderneming. Ook dan kan het gaan om aandelen op de beurs, maar dat is lang niet altijd het geval.
Aandelen in een bv
Bij een bv, een besloten vennootschap, zijn de aandelen in handen van een besloten kring van aandeelhouders. De aandeelhouders bepalen zelf wie tot deze besloten kring van aandeelhouders mag gaan behoren. Veel bv’s zijn nauwelijks met de waarde van de aandelen bezig. Dat komt pas op het moment dat één van de aandeelhouders uitstapt of als het plan om medewerkers te laten participeren aan de orde komt. Pas dan is het relevant om de waarde van de onderneming te bepalen en hiervan afgeleid de waarde van de aandelen.
Als het zover is, moet de waarde van de onderneming bepaald worden door een expert, een erkend waardeerder ofwel business valuator. Deze stelt de waarde van de onderneming zo objectief mogelijk vast, op basis van de cijfers van de onderneming, en bepaalt aan de hand daarvan de waarde van de aandelen. De valuator kijkt goed naar de te verwachten ontwikkeling over meerdere jaren.
Dividend
Handel in deze aandelen kan in principe alleen onderling, binnen de kring van aandeelhouders. Bij bv’s is in de regel niet de handel het meest interessant. De focus is op het in bezit houden van de aandelen en het bevorderen van het ondernemerschap. Dividend uitkeren als er winst wordt gemaakt is belangrijker dan het almaar laten stijgen van de aandelenkoers. Als aandelen van een bv in handen komen van medewerkers zal de onderneming een of twee keer per jaar een handelsdag organiseren, maar daar ligt het accent op het faciliteren van uitbreiden of verminderen van het aantal aandelen.
Aandelen in een nv
De belangrijkste verschillen tussen (medewerkers)aandelen in een nv of een bv zijn de besluitvorming, totstandkoming van de prijs en de verhandelbaarheid. Bij een nv zijn de aandelen in principe te koop voor iedereen. De onderneming weet niet altijd wie de aandelen precies in handen heeft en dit kan bijna dagelijks veranderen. Maar ook een nv kan financiële participatie door medewerkers invoeren. Het bestuur kan doorgaans besluiten daarvoor een percentage van de aandelen te reserveren. Bij aandelen in een nv bepaalt de beurs de prijs. De onderneming mag medewerkers korting geven op de prijs van de aandelen, als deze voor een bepaalde periode geblokkeerd blijven. Daarna zijn de aandelen vrij verhandelbaar.
Beloning of ondernemerschap
Bij nv’s zien we vaak dat werknemersaandelen worden toegepast als beloningsbeleid voor het bestuur en management. Toch zijn er wel bedrijven te vinden die kiezen voor een bedrijfsbreed plan, denk aan Sligro, Arcadis en Holland Colours. Samen ondernemen is samen profiteren, bij deze bedrijven.
Bij kleinere bv’s, waar de (groot)aandeelhouders ook de ondernemers zijn, gaat het vaak primair om het delen van ondernemerschap met medewerkers. Samen zorgen voor continuïteit en een toekomst voor de onderneming en daar ook samen de vruchten van plukken. Een duidelijke way of doing business.
Wilt u meer weten over aandelen voor werknemers in zijn algemeenheid en hoe dit in de praktijk wordt toegepast bij bedrijven, groot of klein, bestel dan het boek Iedereen aandeelhouder.