Een van de workshops uit ons programma voor 2013/2014 gaat over de vraag: “Werkt uw aandelenplan (nog) wel? “ We geven tips en oplossingen voor situaties die kunnen ontstaan in een bestaand plan. Maar er is geen trucendoos voorhanden.
Door Pascale Nieuwland
Bedrijven vragen ons wel eens om tips en trucs om een plan dat in het slop is geraakt, weer aan de praat te krijgen. Wij weten uit ervaring dat het niet gaat om een paar simpele op zichzelfde staande trucjes. Vaak moet er meer worden aangepast. Wie een keer een aandelenplan heeft ingevoerd zal merken dat regelmatig onderhoud nodig is.
Fundamenteel
Een plan gezond houden begint met een fundamenteel inzicht. En dat inzicht is dat een aandelenplan geen statisch instrument is, maar dat het moet meebewegen met de tijd, met de onderneming en met de werknemers. Een plan dat bij de start goed werkt is prachtig, maar dat betekent niet dat het voor alle jaren daarna even goed zal blijven werken. Het is soms lastig om je dat te realiseren, juist tijdens dat eerste succes. Nu is het wel zo dat een goed ontwerp al het halve werk is. De kunst die daar nog bijkomt is om een plan te allen tijde en in alle soorten situaties ‘gezond’ te houden, mee te laten bewegen met de tijd en met zijn ‘klanten’. Waarom zeg ik klanten? Het helpt om de werknemers die mee mogen doen aan een aandelenplan te zien als klanten. Hele bijzondere klanten welteverstaan. Gek genoeg doen ondernemingen dit zelden.
Versie nu
Iedereen snapt wat ik bedoel als ik het volgende voorbeeld geef. Een iPad I is nog steeds een mooi apparaat, maar toch wil bijna niemand meer een iPad van de eerste generatie aanschaffen. Hier hoef ik niet eens uit te leggen waarom. De wensen van de klant zijn veranderd. Het apparaat moet sneller, het scherm moet beter en de verwachtingen van de klant zijn verder ontwikkeld. Wat we leren van dit voorbeeld (en van de aanpak van Apple) is dat je klanten alle ruimte moet geven om kennis te maken met een product als ze het nog niet kennen. En dat je het product daarna moet blijven ontwikkelen en afstemmen op de behoefte van de gebruikers.
Apple-experience
Bij een aandelenplan is het vaak allemaal vrij onbekend wat je ermee kan. Niet iedereen is op de hoogte van alle mogelijkheden en toepassingen van aandelenplannen. Opvallend is dat bedrijven vaak geen inzage in de stukken willen geven en niet bereid zijn om openheid over het plan te geven. Maar ja, wie koopt een product waarvan je niet goed kunt zien hoe je het kunt toepassen en waarom het voor jou handig kan zijn? De werknemers moeten de kans krijgen om te ontdekken waarom ze aan het plan mee zouden doen. Je bepaalt niet zelf dat je product (je plan) niet meer up-to-date is. Dat doen je klanten. Ze willen het niet meer hebben. En liever voorkom je dat dit gebeurt en heb je op tijd een volgende versie ontwikkeld. Dus het ligt voor de hand om voortdurend te kijken hoe klanten een product gebruiken en zouden willen gebruiken. Regelmatig evalueren is ook voor een aandelenplan een must om het plan gezond te houden.
Your darling
Veel plannen zijn zelf ontworpen, veelal met eigen adviseurs en notaris en worden door de DGA’s en aandeelhouders als goed omschreven. Zij zijn verrukt. Maar jouw lieveling moet vervolgens de lieveling van de deelnemers worden. Het grote aantal deelnemers bij de start heeft misschien bevestigd dat het een goed plan was. Of het dat nu nog is, laat het aantal (nieuwe) deelnemers van dit moment zien. In gesprekken horen vaak het volgende: “Ons plan is prima, maar niemand wil aandelen kopen”. Dat is in feite een contradictio in terminis. Een plan is pas goed als het deelnemers heeft.
Het kan altijd beter
Misschien wordt het dan toch tijd om nog eens naar de verschillende componenten van het aandelenplan te kijken. Dat zijn er vier:
a. Strategie en beleid
b. Techniek
c. Financieel
d. Communicatie
Wij van SNPI zijn van mening dat een plan nooit perfect is en altijd beter kan. Is het niet de techniek, dan is het de communicatie. Is het niet financieel, dan is het je strategie en beleid en hoe je die uitdraagt. Als het plan goed is, vertel je de klant misschien niet wat hij of zij zou willen horen over het plan. De “werknemers-klanten” zijn immers geen homogene groep mensen en productdifferentiatie kan ook bij aandelenplannen geen kwaad. Kortom, de wetten van de economie gelden ook gewoon voor werknemersaandelen.