Deze weken volop in de pers, bedrijven vragen steeds vaker aan werknemers of zij een loonoffer willen doen in ruil voor behoud van banen, continuïteit en kostenbesparingen. Maar staat daar ook iets tegenover? Door aandeelhouderschap kunnen de kosten voor werknemers duurzaam meer flexibel meebewegen.
Door Pascale Nieuwland
Het is crisis en sommige bedrijven hebben het moeilijk. En ja natuurlijk, soms moet er echt iets gebeuren. Wat mij echter opvalt is dat ik niets of nauwelijks iets lees over wat er tegenover staat. Wat krijgen de werknemers als zij loon inleveren? Loon inleveren betekent minder loon niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Minder loon betekent minder vakantiegeld, minder pensioen en als de onderneming toch failliet gaat, betekent dat ook minder WW. Als medewerkers geen loon inleveren, gaat de onderneming misschien wel failliet en is er geen werk meer. Het is dan ook kiezen uit twee kwaden.
Beter idee
Interessant is hier dat in een crisis werknemers moeten inleveren, maar als het supergoed gaat met de onderneming en er worden hoge winsten behaald, dan profiteren werknemers hier helemaal niet zoveel extra van. De winsten gaan naar de grootaandeelhouders. Persoonlijk ben ik niet tegen het vragen van een loonoffer. Maar in mijn ogen moet daar iets tegenover staan. Is het niet een beter idee om in ruil voor een loonoffer iedereen aandeelhouder te maken. Laat het personeel loon ruilen voor aandelen. Dat motiveert bovendien nog eens extra om de onderneming uit de crisis te helpen. Gaat het weer beter met de onderneming, dan zal iedereen evenredig meeprofiteren.
Flexibel belonen
In veel landen, en naar ik begreep van mijn collega zelfs in een land als Indonesië, worden banen aangeboden met als salaris een basisloon aangevuld met een pakket aandelen. Ja inderdaad primair loon moet voldoende zijn om van te leven, maar wat is er mis met een gematigd (basis)loon aangevuld met aandelen? Heel gebruikelijk aan de top van ondernemingen, maar juist een goed idee om bedrijfsbreed toe te passen. Dan komt het het ondernemingsresultaat ten goede. Bovendien zorgt het voor duurzame flexibiliteit in de kosten voor arbeid, ook voor de gewaardeerde medewerkers met een vast contract.
Snel reorganiseren
Een dergelijk systeem kan veel beter meebewegen met de economie. In tijden van crisis is drie tot zes maanden slecht draaien soms al voldoende om failliet te gaan. Loonkosten en huisvestingskosten zijn vaak de grootste struikelblokken. Snel reorganiseren is niet mogelijk. Panden kunnen niet snel verkocht worden en personeel kan niet snel ontslagen worden. Maar wanneer ondernemingen lagere vaste loonkosten hebben, dan hebben zij meer kansen op overleven en zijn er meer kansen dat banen behouden blijven. De keerzijde is dat in goede tijden werknemers optimaal meeprofiteren, maar dat is vaak moeilijk te controleren. Tenzij iedereen een echte aandeelhouder is, met zeggenschap en inzage in de financiële cijfers.