Wij krijgen regelmatig de vraag om uit te leggen wat aandeelhouderschap van medewerkers inhoudt. Onlangs voor Werkgeven, het blad van AWVN. Meestal vragen we dan ook bedrijven erbij die personeelsaandelen hebben. Want wie kan beter uitleggen wat werkt?
Er komen meestal heel veel vragen op bij het idee van aandelenparticipatie. Hoe je dit kunt toepassen? Welke varianten er zijn? Welke effecten je precies kunt bereiken? Of het echt werkt om de bedrijfsresultaten te verbeteren? En of je op deze manier geen aandeelhouders binnenhaalt die met de waan van de dag meegaan? Om op de laatste vraag door te gaan. Integendeel, zo leert de praktijk. Medewerkers blijken geneigd tot langetermijndenken. Niet zo raar natuurlijk: het gaat immers ook om hun eigen baan, hun eigen toekomst. En als het een jaartje wat minder gaat, weten ze vaak hoe dat komt, en wat ze eraan kunnen doen. Zeker als managers in alle geledingen zelf ook aandeelhouder zijn, kan sneller worden bijgestuurd. Voorwaarde is wel dat relevante informatie met iedereen wordt gedeeld. Als je daartoe niet bereid bent kun je misschien beter besluiten tot een goede winstdelingsregeling. Je kunt daar ook mee beginnen. Het valt goed te combineren met een aandelenplan. Een winstdelingsregeling kijkt terug op het afgelopen jaar, aandeelhouderschap kijkt juist vooruit.
Tips uit de praktijk
Astrid Eikelenboom, directeur van beleggingsmaatschappij Holland Pigments, met 49 procent van de aandelen Holland Colours, benoemt een paar geleerde lessen voor de AWVN-lezers:
- Een brede regeling met aandelen zorgt voor meer betrokkenheid;
- Laat je in een vroeg stadium goed informeren over de consequenties;
- Zorg dat aandeelhouderschap leeft onder álle medewerkers.
In ons geval zitten die niet alleen in Nederland maar ook elders in de wereld. Dan heb je te maken met cultuurverschillen. In al onze vestigingen hebben we daarom contactpersonen aangesteld uit de lokale cultuur, gekozen door lokale aandeelhouders. Zij zorgen dat iedereen goed wordt geïnformeerd. Het werkt. In een land als Indonesië zorgt het bijvoorbeeld voor een groot gevoel van trots. “Ik loop net wat harder want ik ben aandeelhouder”.
Gijs Stigter is een van de oprichters van van 2nd Sense, dat ruim een half jaar geleden is gestart met een regeling waarbij de medewerkers certificaathouders zijn en de aandelen worden beheerd door een stichting (STAK). Hij geeft aan de AWVN-ondernemers die volgende tips mee, wanneer ze ook zouden denken aan het opstarten van een participatieregeling:
- Ga niet over één nacht ijs. Zorg dat de bestaande aandeelhouders of eigenaren eerst goed voor ogen hebben wat ze willen en waarom;
- Betrek medewerkers in een vroeg stadium. Leg goed uit wat je voor ogen staat. En vraag wat mensen willen;
- Zorg voor goede ondersteuning – iedereen aandeelhouder maken kan best ingewikkeld zijn. Wij hebben veel aan SNPI gehad.
Wat kan ik hier nog aan toevoegen?
Een tip die ik hier nog aan toe zou voegen is om te beginnen op een moment dat het bedrijf een stabiele koers vaart, en de vooruitzichten goed zijn. Dan worden aandelen een mooie motivator.
De top van het bedrijf moet er echt achter staan, zoals Gijs Stigter aangeeft, want het werkt alleen als je macht en inzicht in het reilen en zeilen van het bedrijf durft te delen. En inderdaad. Een breed plan werkt beter,zoals ook de ervaring is bij Holland Colours. Probeer ten minste de helft van de medewerkers mee te krijgen. Kunnen ze het niet betalen? Overweeg dan bonussen in de vorm van aandelen of een spaarplan binnen het bedrijf.
Heb je eenmaal een goed functionerende vorm van medewerkersaandeelhouderschap leun dan niet achterover maar blijf investeren. Goede communicatie is cruciaal. Iedereen moet het spel in de vingers kunnen krijgen.
Het werkt niet vanzelf, maar daar staan veel voordelen tegenover. Voor het bedrijf, voor de medewerkers en voor de samenleving.
Leden van AWVN kunnen het Handboek Iedereen Aandeelhouder nu bestellen met korting. U betaalt € 25,- in plaats van € 37,50.
